Op woensdag 6 juli opent burgemeester van De Bilt Sjoerd Potters de tentoonstelling ‘Soldaten in de streek, 1672-1673, Restanten van het Rampjaar in het archief’. De tentoonstelling is vanaf 7 juli 2022 in het regionaal archief RHCVV in Breukelen te bezoeken. In de interactieve tentoonstelling is een selectie van bijzondere zeventiende-eeuwse documenten, brieven, verslagen, prenten en boeken te zien. Zij geven een goed beeld van het Rampjaar en de gevolgen voor onze regio. In de zomerperiode organiseert het RHCVV voor alle leeftijdsgroepen diverse activiteiten rond de tentoonstelling, zoals een workshop paleografie (oud schrift lezen), een koffielezing, rondleidingen en kinderworkshops.
Het Rampjaar 1672-1673 in de regio
In 2022 is het precies 350 jaar geleden dat de Engelsen, Fransen en de bisschoppen van Keulen en Münster gezamenlijk de Republiek, het huidige Nederland, aanvielen. Doordat de Oude Hollandse Waterlinie de opmars van de Franse troepen tegenhield, was de Vechtstreek ruim een jaar lang het frontgebied van de Staatse soldaten van de Republiek en de Franse troepen. Door de vele verwoestingen en plunderingen is het jaar 1672 de geschiedenisboeken ingegaan als het Rampjaar. De Vechtstreek heeft zwaar geleden onder de Franse soldaten. Dorpen als Abcoude, Nigtevecht en Waverveen werden voor een groot deel met de grond gelijkgemaakt. Ook de aanwezigheid van het Staatse leger, onder leiding van Stadhouder Willem III in onder meer Weesp, had grote invloed op het dagelijks leven van de mensen.
Bijzondere archiefstukken uit het RHCVV
De brieven, verslagen, prenten en objecten in de tentoonstelling geven een goed beeld van de gebeurtenissen tijdens het Rampjaar. Zo bevindt zich in het kerkarchief van de Rooms-Katholieke parochie in Abcoude een verslag over de gebeurtenissen in Abcoude in 1672, waarbij de rol van pastoor Vennicx uitgebreid wordt beschreven. De katholieke pastoor vroeg aan de katholieke Fransen in naam van God om het dorp te sparen. Daar gaven ze (gelukkig) gehoor aan. Ook zijn er in de tentoonstelling prenten te zien uit ‘Atlas Coenen’, een bekende verzameling van prenten en tekeningen van de provincie Utrecht uit de zeventiende tot en met de negentiende eeuw. Deze afbeeldingen uit ons eigen archief brengen de verwoestingen en plunderingen door de Fransen goed in beeld. Ook zijn verschillende afbeeldingen van de prenten van Andries Schoemaker te zien. Hij maakte als twaalfjarig jongetje het Rampjaar mee en verwerkte deze gebeurtenissen tot een handschrift.
Interactieve tentoonstelling en doe-hoek
Het is moeilijk voor te stellen hoe het gebied ten tijde van het Rampjaar eruit moet hebben gezien en welke invloed de Oude Hollandse Waterline had op de omgeving en het dagelijks leven. In de expositieruimte is daarom een grote kaart van de regio aanwezig waarop bezoekers aan de hand van opdrachten en met behulp van magneten stap voor de stap de gebeurtenissen in kaart brengen. Ook kunnen bezoekers, groot en klein, zelf op onderzoek gaan in onder andere de A0-ladekasten. Kom erachter welke gevolgen de waterlinie voor de boeren had, probeer te ontdekken waarom de soldaten Joris Bil en Jacob Bronckhorst ruzie kregen in een herberg. Bij de leestafel zijn de meest recente publicaties (uit 2022) over het Rampjaar in te zien.
Zomeractiviteiten
In de zomervakantie wordt er iedere week een activiteit rond de tentoonstelling georganiseerd. Deze activiteiten zijn voor alle leeftijden, zoals een koffielezing over het Rampjaar, workshop paleografie (het lezen van 17e-eeuws schrift) of een workshop waarin kinderen hun eigen cartoon herdrukken. Kijk voor het volledige programma op www.rhcvechtenvenen.nl. De activiteiten zijn gratis maar aanmelden is verplicht.
Samenwerking en subsidiegevers
De activiteiten bij de tentoonstelling en het interactieve deel worden mede mogelijk gemaakt door Cultuurfonds Stichtse Vecht. De tentoonstelling is opgenomen in de programmering van het Platform Rampjaar Herdenking 1672-2022.
Praktische informatie
De tentoonstelling is van 7 juli 2022 t/m 31 maart 2023 maandag t/m vrijdag van 09.00 – 17.00 uur te bezoeken in het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, Schepersweg 6E, Breukelen. Vrij toegankelijk. In de zomervakantie is de tentoonstelling ook zaterdag van 10.00 tot 13.00 uur te bezoeken.
